Bài thơ Chiều Tối: Nội dung, tác giả tác phẩm, tóm tắt & phân tích

Bài thơ Chiều Tối là một trong những bài thơ hay xuất hiện trong sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 11. Đây cũng là bài hay được giáo viên lựa chọn để ra đề kiểm tra, đề thi. Hãy cùng Studytienganh tìm hiểu tất tần tật các thông tin về tác phẩm này ở bài viết dưới.

1. Tác giả tác phẩm

bài thơ chiều tối

Tác giả tác phẩm bài thơ Chiều Tối - Sáng tác Hồ Chí Minh

 

Nhà thơ, vĩ lãnh tụ Hồ Chí Minh (1890 - 1969) có xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước, thuở bé học chữ Hán → học chữ quốc ngữ → tiếng Pháp. Chủ tịch Hồ Chí Minh rất am hiểu về văn hóa và văn học phương Đông (Trung Quốc) cũng như phương Tây (Pháp) ⇒ hai dòng phương Tây và Phương Đông quyện chảy trong huyết mạch văn chương của Người.

 

Quá trình hoạt động cách mạng

1911

Ra đi tìm đường cứu nước

1918 – 1922

Hoạt động Cách mạng tại Pháp, ở đây Người tích cực viết báo, viết sách để tuyên truyền chống chủ nghĩa thực dân và đoàn kết các dân tộc thuộc địa

1923 – 1941

Chủ yếu Người sinh sống tại Liên Xô, Thái Lan, Trung Quốc.

1942 – 1943

Bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt rồi giam giữ ở Quảng Tây, Trung Quốc.

02/09/1945

Đọc bản Tuyên ngôn độc lập

 

Các tác phẩm chính:

  • Văn chính luận: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (năm 1946), Tuyên ngôn độc lập, Bản án chế độ thực dân Pháp, Không có gì quý hơn độc lập tự do (năm 1966)…

  • Truyện và kí: Vi hành (năm 1923), ; Lời than vãn của bà Trưng Trắc (năm 1922), Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu (năm 1925)…

  • Thơ ca: tập thơ Nhật kí trong tù là tập thơ nổi tiếng nhất của chủ tịch Hồ Chí Minh, bên cạnh đó Người còn sáng tác nhiều bài thơ tại Việt Bắc.

 

Phong cách nghệ thuật:

  • Chủ tịch Hồ Chí Minh xem văn học là hoạt động tinh thần phong phú và phục vụ có hiệu quả cho sự nghiệp Cách mạng.

  • Phong cách của Người đặc biệt chú ý đến đối tượng thưởng thức đồng thời hình thức cần được chú ý, tránh lối viết cầu kì, nặng nề, xa lạ.

  • Người luôn quan niệm tác phẩm văn chương, văn học phải có tính chân thật.

 

2. Giới thiệu chung nội dung, hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Chiều Tối - Hồ Chí Minh

Hoàn cảnh sáng tác

  • Bài thơ được rút ra từ tập thơ Nhật kí trong tù, tập thơ được sáng tác khi tác giả bị chính quyền Tưởng Giới Thạch (Trung Quốc) bắt giam trong suốt 13 tháng dài.

  • Cảm hứng của bài thơ được gợi lên bởi cuộc chuyển nhà lao của chủ tích Hồ Chí Minh từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo.

 

Bố cục

  • Phần 1 (hai câu thơ đầu): nội dung là bức tranh thiên nhiên

  • Phần 2 (hai câu thơ cuối): nội dung là bức tranh đời sống con người

 

Giá trị nội dung

Bài thơ cho thấy một tình yêu thiên nhiên, cuộc sống và một ý chí vượt lên đầy mạnh mẽ trước hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà thơ.

 

Giá trị nghệ thuật

Bài thơ Chiều Tối của Hồ Chí MInh đậm sắc thái nghệ thuật cổ điển mà rất hiện đại

 

bài thơ chiều tối

Giới thiệu chung nội dung, hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Chiều Tối - Hồ Chí Minh

 

3. Tóm tắt

Bài thơ Chiều Tối hiện lên một bức tranh thiên nhiên chiều tối đẹp mà buồn. Chiều xuống, những cánh chim bay về tổ ấm sau một ngày dài kiếm ăn mệt mỏi; trên bầu trời tầng mây thì nhẹ trôi. Thiên nhiên đẹp nhưng lại có sự cô đơn bởi chính người tù đang mệt mỏi sau quãng đường chuyển lao dài; cô gái xóm núi xay ngô, xay hết thì lò than rực hồng báo hiệu trời đã tối. Nhà thơ đã quan sát thiên nhiên và con người trong hoàn cảnh tù đày; điều này cho thấy một tâm hồn yêu sự sống, yêu đời và khát khao có được tự do. Đồng thời cho thấy ý chí vượt lên hoàn cảnh vô cùng khắc nghiệt của nhà thơ.

 

4. Phân tích & cảm nhận

Bức tranh thiên nhiên:

Hình ảnh cánh chim

Ý nghĩa tả thực: 

Cánh chim chiều nên dáng bay mệt mỏi nhưng hướng bay có mục đích: về rừng tìm chốn ngủ. Chiều tối với vạn vật là sự trở về nghỉ ngơi. Hoạt động của chim có động lực thúc đẩy

Ý nghĩa liên tưởng:

  • Giữa chủ thể trữ tình và hình ảnh cánh chim có nét tương đồng là đều mệt mỏi, chim bay liên tục, người tù cũng đi liên tục

  • Nét khác biệt: chim cố gắng bay về tổ ấm còn người tù tiếp tục đi cũng chỉ đến một nhà lao khác; nếu chim có động lực thúc đẩy thì người tù chẳng có động lực nào cả.

  • Ẩn sâu trong đó còn là nỗi nhớ nhà, nhớ nước của người con bị tù đày ở nơi xa xứ.

Hình ảnh chòm mây

Ý nghĩa tả thực: 

Chòm mây lẻ loi trôi lững lờ giữa tầng không

Ý nghĩa liên tưởng: 

Đám mây lẻ loi giữa bầu trời cũng như sự lẻ loi cô đơn của người tù giữa núi rừng bao la

Thiên nhiên được miêu tả bằng bút pháp cổ điển

  • Bút pháp ước lệ (hình ảnh chim bay về núi chỉ thời gian chiều tối)

  • Hình ảnh chọn lọc nói lên cái đẹp của cảnh nhưng tĩnh lặng, u buồn

  • Tả cảnh ngụ tình

 

Bức tranh đời sống con người

Hình ảnh thiếu nữ xay ngô là trung tâm của bức tranh, đó là vẻ đẹp khỏe khoắn của người lao động. Sự xuất hiện của thiếu nữ xay ngô khiến bài thơ có tiến triển mới:

  • Thiên nhiên đi vào nghỉ ngơi nhưng nhịp sống con người vẫn dẻo dai

  • Cảnh trong hai câu đầu rất tĩnh còn ở hai câu cuối này nhờ hoạt động con người mà trở nên sinh động hơn

  • Hình ảnh lò than rực hồng trong đêm tối như đang nhem nhóm lên niềm vui, niềm lạc quan, xua tan đi cảm giác lạnh lẽo, cô dơn trong lòng người xa xứ

 

Hai câu thơ cuối tả người bằng tinh thần hiện đại:

  • Hình tượng thơ có sự vận động tích cực

  • Bài thơ kết thúc ở màu hồng

  • Đằng sau cặp mắt quan sát tinh tế là tâm hồn người cộng sản luôn hướng tới niềm vui, lạc quan tin tưởng bước về phía trước

 

Nghệ thuật

  • Đậm màu sắc cổ điển. Đậm tinh thần hiện đại.

  • Ngôn từ tả ít nhưng gợi nhiều. Ý tồn tại ngoài lời.

 

5. Lời kết

Trên đây là những chia sẻ của Studytienganh về Bài thơ Chiều Tối. Qua đó là một số thông tin về tác giả tác phẩm, giới thiệu chung về nội dung, tóm tắt và phần Phân tích, cảm nhận.


 




HỌC TIẾNG ANH QUA 5000 PHIM SONG NGỮ


Khám phá ngay !