[Soạn Bài] Mùa Xuân Nho Nhỏ ngắn gọn chi tiết (Văn 9)
Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ bao gồm toàn bộ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích giúp các em học sinh nắm vững những hiểu biết về tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ môn Ngữ văn lớp 9.
1. Bố cục bài Mùa Xuân Nho Nhỏ
Hoàn cảnh sáng tác và bố cục Mùa xuân nho nhỏ
Mùa xuân nho nhỏ được chia làm 4 phần:
- Phần 1: khổ 1 - tái hiện cảm xúc của tác giả trước mùa xuân thiên nhiên đất nước
- Phần 2: khổ 2+3 - cảm xúc về mùa xuân của đất nước
- Phần 3: khổ 4+5 - ước nguyện của nhà thơ
- Phần 4: khổ 6 - lời ca ngợi quê hương đất nước
2. Đọc hiểu văn bản
Câu 1: Đọc nhiều lần bài thơ và tìm hiểu mạch cảm xúc trong bài (gợi ý: từ cảm xúc về thiên nhiên, đất nước dẫn đến suy nghĩ, ước nguyện của tác giả). Từ việc nhận ra mạch cảm xúc, hãy nêu bố cục của bài thơ.
Mạch cảm xúc của bài thơ: sau khi cảm thấy choáng ngợp trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên và mùa xuân đất đai, tác giả bày tỏ ước nguyện được góp “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của đời chung.
Câu 2: Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được miêu tả như thế nào qua những hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ thơ đầu?
Khổ thơ thứ nhất và thứ hai:
- Đất nước tràn đầy nhựa sống với mùa xuân thiên nhiên:
+ Các hình ảnh được chọn lọc tinh tế, hàm súc: chim chiền chiện, bông hoa, dòng sông.
+ Màu sắc sặc sỡ, phân biệt: xanh, tím
+ Âm thanh rộn ràng, vui tươi với tiếng chim hót.
- Cảm xúc của tác giả: Từng giọt long lanh rơi / Tôi đưa tay tôi hứng. Nhà thơ say sưa và sảng khoái, trải nghiệm những cảnh và âm thanh không chỉ qua thính giác và thị giác, mà còn qua xúc giác.
Câu 3: Phân tích đoạn thơ “Ta làm con chim hót… Dù là khi tóc bạc” (chú ý những hình ảnh biểu tượng, từ ngữ và cách diễn đạt rất gợi cảm thể hiện một ước nguyện chân thành của tác giả). Đoạn thơ ấy gợi cho em những cảm nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người.
Đoạn thơ “Ta làm con chim hót... Dù là khi tóc bạc” được phân tích như sau:
- Nhà thơ mong muốn được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước bằng những điều tốt đẹp, dù nhỏ nhoi: ước mong được trở thành “con chim hót”, “cành hoa” hay “nốt trầm” trong bản nhạc cuộc sống tươi đẹp muôn màu.
- Những điệp ngữ, ẩn dụ trong hình ảnh “tuổi hai mươi” “khi tóc đã bạc” cho thấy lòng yêu nước nồng nàn, mãnh liệt, bền bỉ và lớn lao của nhà thơ.
Câu 4: Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca. Những yếu tố như thể thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần, điệp ngữ... đã được sử dụng như thế nào để tạo được nhạc điệu ấy ?
Nhạc điệu của bài thơ được tạo nên từ một số yếu tố:
- Phong cách trữ tình năm chữ nhẹ nhàng, nghiêm trang giống với các làn điệu dân ca, gieo vần nhanh tạo cảm giác liền mạch, gợi cảm.
- Sự cân đối giữa hình ảnh tự nhiên, không rườm rà với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng. Ngôn ngữ thơ thẳng thắn, giàu hình tượng, đầy cảm xúc qua các ẩn dụ, điệp ngữ.
- Bài thơ được sắp xếp cẩn thận xoay quanh sự phát triển của bức tranh mùa xuân.
Câu 5: Em hiểu thế nào về nhan đề “Mùa xuân nho nhỏ”? Hãy nêu chủ đề của bài thơ.
- Tiêu đề: là một sáng tạo có một không hai. Đối lập với Mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), Mùa xuân xanh (Nguyễn Bính), ... Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải không chỉ là mùa xuân của đất trời, mà còn là mùa xuân của con người nhỏ bé với khao khát cống hiến hết mình.
- Chủ đề của bài thơ là rung cảm của nhà thơ trước thiên nhiên, trước mùa xuân, đất nước và khát vọng được cống hiến hết mình cho đất nước, cho đời.
3. Luyện Tập
Tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ
Viết một đoạn văn ngắn để bình luận về một khổ thơ yêu thích (Khổ thơ đầu):
“ Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.”
Khổ thơ mở đầu đã vẽ nên một bức tranh bình dị nhưng đẹp đẽ và ý nghĩa về mùa xuân trong thiên nhiên đầy tinh tế. Mùa xuân của Thanh Hải đơn giản chỉ là đóa hoa tím biếc nở giữa non xanh nước biếc, khúc ca trong veo, màu sắc tươi tắn, hài hòa, tràn đầy sức sống. Những tiếng động, màu sắc và hình ảnh này kết hợp với nhau tạo thành những “giọt long lanh” mà tác giả không ngần ngại “hứng lấy”. Mùa xuân, thiên nhiên tinh tế của đất trời được cảm nhận không chỉ qua thị giác, thính giác mà còn qua xúc giác.
4. Khái quát bài Mùa Xuân Nho Nhỏ
Sơ đồ tư duy tác phẩm
Ý nghĩa nhan đề
- Mùa xuân nho nhỏ là một nhan đề đặc sắc, giàu hình tượng và là phát hiện mới mẻ của nhà thơ.
- Xuân là ý niệm thời gian; cụm từ nho nhỏ tạo ra hình dung về mùa xuân với những hình thức riêng biệt, cụ thể, tạo nên một mùa xuân với vẻ đẹp riêng. Sự kết hợp của hai ý tưởng này đã dẫn đến một phép ẩn dụ đáng yêu đại diện cho bản chất, khía cạnh hấp dẫn nhất của cuộc sống và của mỗi cá nhân.
- Thể hiện khát vọng làm nên mùa xuân của nhà thơ - nghĩa là được sống thật đáng yêu, bằng tất cả sức sống tươi trẻ nhưng khiêm nhường, giản dị là một mùa xuân nhỏ bé góp vào mùa xuân lớn của đất, của đời chung. Khát vọng này nâng cao mối liên kết hài hòa giữa cá nhân và xã hội, giữa tư nhân và công cộng, giữa người nhỏ bé và người rộng lớn, và giữa mỗi cá nhân với mọi người.
- Nhan đề đã định hướng tình cảm của tác giả, định hướng cách xây dựng hình ảnh mùa xuân bao trùm tác phẩm.
Giá trị của nội dung
- Tiếng nói của tình cảm chân thành đối với đất nước, với cuộc sống.
- Khát vọng cống hiến cho đất nước, cống hiến “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân rộng lớn của đất nước, dân tộc.
Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ ngũ ngôn.
- Nhạc điệu trong sáng, chân thực và gợi nhớ đến các làn điệu dân gian.
- Hình ảnh đẹp, tinh tế, gợi cảm.
- Những ví von và ẩn dụ tài tình.
5. Khái quát tác giả
- Thanh Hải sinh năm 1930 - mất năm 1980, tại huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
- Ông tham gia nghệ thuật suốt những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, ông là một trong những nhà văn sớm có đóng góp cho sự phát triển của nền văn học cách mạng miền Nam.
- Các tác phẩm đặc sắc bao gồm: Những đồng chí trung kiên (1962); Huế mùa xuân (tập 1 - 1970, tập 2 - 1975); Dấu võng Trường Sơn (1977); Mưa xuân đất này (1982); Thanh Hải thơ tuyển (1982).
Trên đây là soạn bài Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải mà studytienganh muốn gửi tới các bạn. Tác phẩm này là một trong những tác phẩm trọng tâm ôn thi vào lớp 10 do đó các bạn cần nghiên cứu và tìm hiểu thật kỹ càng và sâu sắc. Chúc các bạn học tập thật tốt và hẹn gặp lại!
