Soạn văn 9: Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là gì? Các yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự bao gồm những gì? Hãy cùng studytienganh giải đáp những thắc mắc đó ngay sau đây!
1. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là gì?
Nội tâm nhân vật có thể truyền tải bằng cách trực tiếp hay gián tiếp
– Nội tâm nhân vật là tất cả những biểu hiện về cuộc sống tâm hồn bên trong của nhân vật. Đó là những cảm xúc, suy nghĩ, phản ứng tâm lý ... của nhân vật trước những điều kiện, tình huống mà anh ta gặp phải trong cuộc sống.
– Trong văn bản tự sự, miêu tả nội tâm thể hiện suy nghĩ, tình cảm, diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là một bước quan trọng trong việc phát triển một nhân vật và đưa nhân vật đó vào trong lời văn một cách chân thực, sinh động..
– Người ta có thể truyền đạt trực tiếp ý nghĩa, suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật bằng cách thể hiện ý nghĩa, tình cảm, cảm xúc của nhân vật. Hoặc cũng có thể miêu tả nội tâm nhân vật một cách gián tiếp bằng cách miêu tả tình huống, nét mặt, cử chỉ, trang phục, v.v
– Khắc họa nội tâm nhân vật có nghĩa là tác giả sử dụng sáng tạo những cách thể hiện nội tâm nhân vật một cách mới mẻ, độc đáo, dễ thấy, đạt mức độ điển hình để gửi gắm một thông điệp nghệ thuật nhất định.
– Văn học không ngừng phản ánh tâm lý, nhân cách con người. Suy cho cùng, lịch sử văn học dân tộc là lịch sử tâm hồn nhân dân. Nghệ thuật miêu tả tâm lý đòi hỏi nhà văn sử dụng các kỹ thuật và cách tiếp cận sáng tạo để truyền tải thế giới tâm lý rộng lớn và phức tạp của các cá nhân trong tác phẩm của mình.
2. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Miêu tả nội tâm nhân vật có vai trò quan trọng trong văn bản tự sự
Câu 1 (trang 117 sách Ngữ Văn lớp 9 Tập 1).
a, Trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”:
+ Câu thơ miêu tả cảnh: 6 câu đầu từ “Trước lầu Ngưng Bích…” đến “...như chia tấm lòng” .
+ Câu thơ miêu tả cảnh và tâm trạng của Kiều: 8 câu thơ cuối từ “Buồn trông cửa bể…” đến “...kêu quanh ghế ngồi”.
b, Ý nghĩa: Những câu thơ tả cảnh một phần nào đó gợi tả nội tâm của nhân vật; người buồn thì cảnh cũng buồn, người cô đơn lẻ loi thì cảnh cũng cô đơn, kẻ thấp thỏm lo sợ thì cảnh cũng đầy sóng gió. Về bản chất, những câu thơ miêu tả khung cảnh nhưng cũng để tả tình, cái tình buồn, cô đơn, thân phận như bông hoa trôi giữa biển khơi, không biết đi đâu về đâu trước một tương lai bất định. Việc miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự tạo nên hình ảnh nhân vật sống động. Từ đó bộc lộ chiều sâu tư tưởng của nhân vật.
Câu 2 (trang 117 sách Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Đọc những câu văn sau và rút ra những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của Nam Cao:
“Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.”
Trả lời:
Khi tác giả Nam Cao miêu tả Lão Hạc, ông nhấn mạnh đến những hành vi và động tác của lão Hạc (co rúm, những vết nhăn xô lại, ép cho nước mắt chảy ra , đầu ngoẹo, miệng mếu, bật khóc). Khi bán cậu Vàng đi, lão thấy xót xa, ân hận, tiếc nuối ghê gớm. Và lão đã khóc như một đứa trẻ khi phải rời xa người mà mình quan tâm nhất.
3. Luyện tập
Để miêu tả nội tâm nhân vật hấp dẫn đòi hỏi phải có cái nhìn tinh tế, thấu đáo
Câu 1 (trang 117 sách Ngữ văn 9 tập 1)
Bà mối ở gần ngỏ ý giới thiệu cho Thúy Kiều một người khách xa. Mã Giám Sinh, học sinh trường Quốc Tử Giám, người huyện Lâm Thành, ngoài 40 tuổi. Bề ngoài Ma có vẻ ngoài phong trần, bảnh bao, quần áo đẹp, râu ria sạch sẽ, ra vẻ thư sinh, nhưng tính tình thật là “xấc xược, lố bịch”. Bản lĩnh con buôn của Mã Giám Sinh đã lộ ra khi thúc giục Kiều đi xem mặt và thử tài ca hát. Kiều vốn xuất thân trong một gia đình gia giáo. Bây giờ cô ấy lại lâm vào cảnh ngộ mỉa mai này, Kiều đau đớn và than thở cho số phận của mình. Nước mắt ứa ra vì xấu hổ và tủi nhục theo mỗi bước chân. Kiều càng cảm thấy nhục nhã hơn trước sự khắc nghiệt hơn cả một kẻ thất học của họ Mã. Bản chất con buôn của Mã Giám Sinh càng rõ ràng hơn nữa khi mặc cả để mua được Thúy Kiều như một món hàng với giá hơn bốn trăm.
Câu 2 (trang 117 sách Ngữ văn 9 tập 1)
Tôi đã mời Thúc Sinh đến để trả ơn với sự giúp đỡ của Từ Hải. Thúc Sinh đã chuộc tôi năm xưa chốn lầu xanh, tôi không bao giờ quên ơn nghĩa đó. Mặc dù tôi và chàng không nên vợ nên chồng nhưng tôi vẫn nhớ ơn chàng, vì vậy tôi đã gửi cho chàng vài món quà nhỏ để gửi gắm tấm lòng của mình. Ngược lại, vợ chàng lại ác độc và tai quái, phen này chắc chắn phải bị trị tội thích đáng. Tôi tôn trọng gọi cô là “tiểu thư” khi quân lính áp giải Hoạn Thư đến. Tôi nhắc cho Hoạn Thư nhớ lại sự đối xử "khắc nghiệt" của cô ấy với tôi trong quá khứ. Hoạn Thư lúc này mới khiếp sợ nên cúi đầu cầu xin tha thứ. Hoạn Thư nói với tôi rằng đố kỵ là một hành vi bình thường, và cô ấy nhớ lại những ngày cô ấy kiên nhẫn để tôi viết kinh trên gác xép, và khi tôi đi xa, cô ấy không để cho bất kỳ ai theo đuổi mình. Tôi khen ngợi trí tuệ và lời lẽ đúng mực của cô ấy, vì vậy tôi tha bổng cho cô ấy chứ không phải trừng phạt cô ấy một cách thô bạo như tôi đã dự tính.
Câu 3 (trang 109 sách ngữ văn 9 tập 1)
Tâm trạng của em sau khi gây ra lỗi lầm với bạn:
- Ân hận, day dứt vì đã làm bạn buồn
- Hối hận, vì đã gây ra làm tổn thương bạn
- Muốn sửa chữa lỗi lầm của mình
Trên đây, studytienganh đã chia sẻ đến cách bạn cách soạn bài miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự và cách giải một số bài tập trong sách giao khoa. Chúc các bạn học tập thật tốt và có nhiều điểm cao! Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo của studytienganh nhé!
